اولین روز جهانی زن در ۱۹ مارس ۱۹۱۱ با مشارکت حدود ۱ میلیون نفر در اتریش ، دانمارک ، آلمان و سوئیس، با سر دادن شعارهایی در حمایت از حقوق کار برابر برای زنان و مردان و اعطای حق رای به زنان برگزار شد. کلارا زتکین بنیانگذار این روز بود.
سازمان ملل متحد در سال ۱۹۷۵ روز جهانی زن رو به رسمیت شناخت و با ثبت ۸ مارس به عنوان روزی نمادین برای شناخت دستاوردهای زنان و همچنین شکاف‌های جنسیتی موجود در کشورهای مختلف، موافقت کرد.
نماد روز جهانی زن، نماد جنسیت زنه که معمولا با رنگ‌های بنفش، سبز و سفید نمایش داده میشه. به گزارش وب‌سایت رسمی روز جهانی زن، رنگ بنفش نشون دهنده‌ی عزت و عدالت، سبز نشون دهنده‌ی امید و رنگ سفید به معنی پاکیه. این رنگ‌ها بر پایه نمادهای تعریف شده از سمت اتحادیه سیاسی اجتماعی زنان (WSPU) در سال ۱۹۰۸ نشات گرفته؛ این سازمان برای مبارزه در زمینه حقوق زنان در بریتانیا طی سال‌های ۱۹۰۳ تا ۱۹۱۷ فعال بود.
پذیرش توسط شرکت ها
توی قرن بیست و یک، روز جهانی زنان، به ویژه در غرب، مورد انتقاد قرار گرفته. این روز، که توسط شرکت‌های بزرگ حمایت میشه، به جای اصلاحات اجتماعی، برای ترویج مفاهیم کلی و مبهم برابری مورد استفاده قرار می‌گیره. وب سایت internationalwomensday.com در سال ۲۰۰۱ راه‌اندازی شد، اما موضوعات و هشتگ‌های اون به پروژه سازمان ملل مربوط نیستن. در سال ۲۰۰۹، این وب سایت توسط شرکت بازاریابی بریتانیایی آئورا ونتورز (Aurora Ventures) مدیریت می‌شد. این وب سایت هشتگ‌ها رو به عنوان مضامین روز کرد تبلیغ کرد و این روز با صبحانه‌های کاری و ارتباطات رسانه‌های اجتماعی برگزار شد، که بعضی از منتقدان اونو یادآور تبریک روز مادر می‌دونن.
روز زن چی رو جشن میگیریم؟
توی فرانسه در این زمینه اختلاف نظر وجود داره. عنوانی که سازمان ملل به رسمیت شناخته روز زنه ولی دولت فرانسه اون رو روز جهانی حقوق زن میدونه.
کشور هایی مثل اروگوئه، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و الجزایر، میدونها یا مکان‌های عمومی دیگه ای به اسم روز جهانی زنان دارن.
هر سال از طرف سازمان ملل متحد برای روز جهانی زن موضوع و شعار تعیین میشه برای مثال سال ۱۹۹۶ بزرگداشت گذشته، برنامه ریزی برای آینده، سال ۲۰۲۰ من برابری نسل هستم: تحقق حقوق زنان، سال ۲۰۲۱ زنان در رهبری: دستیابی به آینده‌ای برابر در جهان کوید ۱۹ و سال ۲۰۲۲ سال زنان امیدبخش و فعال در حوزه‌های درمانی بود.
در سال 2023، وب‌سایت رسمی روز جهانی زن، تم این روز رو #تساوی_رو_بغل‌کن(#EmbraceEquity) اعلام کرده. هدف از موضوع کارزار سال ۲۰۲۳ اینه که مردم جهان در مورد این که چرا فرصت‌های برابر زنان و مردان به سطح کافی نرسیده، صحبت کنن. همچنین، سازمان ملل با هدف آگاه کردن مردم از اهمیت و سهم فناوری دیجیتال در آشکار کردن مسائل مربوط به نابرابری و تبعیض جنسیتی، شعار«نوآوری و فناوری برای برابری جنسیتی» رو انتخاب کرده.
اما موضوع و شعار امسال چیه؟
سازمان ملل موضوع امسال رو "سرمایه گذاری در زنان: سرعت بخشیدن به پیشرفت" با تمرکز روی پرداختن به ناتوانی اقتصادی تعیین کرده و موضوع کمپین امسال هم الهام بخشیدن به مشارکته.
روز زن توی سراسر جهان چطوری برگزار میشه؟
توی خیلی از کشور‌ها مثل روسیه این روز تعطیل رسمیه و سه چهار روز قبل و بعدش بازار گلفروشی‌ها داغه.
توی چین، به توصیهٔ شورای دولتی خیلی از زنان می‌تونن این روز رو نیمه‌وقت کار کنن البته خیلی از کارفرماها هم به کارکنای زنشون نصف روز رو مرخصی نمیدن.
توی ایتالیا، روز جهانی زن، یا "لا فِستا دِلا دونا" با هدیه دادن شاخه‌ای گل میموزا گرامی داشته میشه. منشاء این رسم روشن نیست اما باور اینه که از رم و بعد از جنگ جهانی دوم شروع شده.
توی آمریکا، ماه مارس ماه تاریخ‌ساز زنانه و هر سال به افتخار دستاوردهای زنان آمریکایی، رئیس‌جمهوری بیانیه‌ای صادر می‌کنه.
از دستاوردای مهمی که زنان رقم زدن میشه به انقلاب روسیه اشاره کرد
در هشتم مارس ۱۹۱۷، زنان روسیه توی شهر پتروگراد به خاطر شرایط کاری بد و اعتراض به جنگ جهانی اول، به خیابان‌ها رفتن. این تحرک با عنوان "نان و صلح" شناخته میشه. زنان کارگر و دانشجو، خواستار پایان جنگ، کمبود غذا و نظام سلطه‌مردانه بودن. این اعتراض‌ها به انقلاب روسیه و سرنوشت امپراتوری روسیه منجر شد که مهمترین نقطه آغازش، تجمع زنان در این روز بود که بعد از اون جنبشی اعتراضی علیه حکومت امپراتوری روسیه شکل گرفت.
زنان جهان در روز جهانی زن تلاش کردن تا این روز رو به فرصتی برای نشون دادن پیشرفت ها و کنش های شجاعانه تبدیل کرده و این دستاوردا رو جشن بگیرن.
زنان ایرانی هم در دوره‌های مختلف تلاش کردن که با توجه به نگاه‌های سنتی و فشارهای موجود در جامعه
ایران پیشرفت کنن و در بخش های مختلف همپای مردان ایرانی حضور پیدا کنن.
8 اختراع مهم زنان توی تاریخ
زنان در طول تاریخ، با وجود موانع فراوان، تونستن نوآوری‌ها و اختراعات مهمی رو به جامعه ارائه بدن که بعضی از اونا امروزه جزئی از زندگی روزمره انسانه.
برای الهام بخشیدن به نسل‌های آینده و شکستن مرزها و دستیابی به اهداف بزرگ‌تر به اونا می پردازیم.
استفانی کولک (الیاف کوکار، الیافی با استحکام فولاد)
ریچل براون و الیزابت هیزن (داروی نیستاتین، اولین داروی ضد قارج جهان)
ماری اندرسون (برف پاک کن)
ژوزفین کوکوین (ماشین ظرفشویی)
مارتا کاستون (منور اظطراری رنگی)
تابیتا بابیت (اره مدور)
دریاسالار گریس هارپر (کامپایلر زبان کامپیوتری کوبول)
ماریا بیزلی (قایق نجات)
چرا ۸ مارس روز جهانی زنه؟ نامگذاری این روز برگرفته از مبارزات تاریخی، سیاسی و اجتماعی زنان در اروپاست. قصه مبارزات و دلیل نامگذاری ۸ مارس به عنوان روز جهانی زنان از سال ۱۸۵۷ میلادی شروع شد. به دنبال شرایط کاری سخت و غیر انسانی و همچنین دستمزد کم؛ کارگران زن در واکنش به این نابرابری و بی‌عدالتی در نقاط مختلفی از اروپا و آمریکا اعتراض کردن و تظاهرات زیادی توی این زمینه به راه افتاد. کارگران نساجی زن توی یک کارخونه پوشاک در شهر شیکاگو برای اعتراض به این شرایط اعتصاب کردن. برای همین صاحب این کارخونه برای جلوگیری از اتحاد کارگرهای بخش‌های مختلف، این زنان رو در محل کارشان حبس کرد. بعد از مدتی؛ این کارخونه آتیش گرفت و تنها تعداد کمی از زنان کارگر تونستن جون خودشون رو نجات بدن. در نهایت ۱۲۹ نفر دیگه از اونا توی این آتش گرفتار شدن و سوختن. سال‌ها بعد زنان در آمریکا و کشورهای مختلف اروپا؛ در واکنش به تبعیض، استعمار کاری زنان و فشار علیه زنان در محیط کار، در این روز به خیابان‌ها اومدن.،
در ادامه به برخی از زنان نامدار ایرانی نیز اشاره می‌کنیم:
مریم میرزاخانی
مریم میرزاخانی، ریاضیدان نخبه، استاد دانشگاه استنفورد، اولین زن و اولین ایرانی برنده مدال فیلدز (نوبل ریاضیات) بود. روز تولدش یعنی 22 اردیبهشت ماه رو روز جهانی زنان در ریاضیات نامگذاری کردن.
پروفسور مریم میرزاخانی نابغه ریاضی ایران و چهره جوان و ممتاز بین‌المللی در ریاضیات جهانه؛ بانویی ساده و متواضع و در عین حال مستعد، خلاق، سخت‌کوش و باانگیزه که همه موانع رو پشت سر گذاشت و اسمش به‌عنوان تاریخ‌ساز برای همیشه جاودانه شد.
انوشه انصاری
انوشه انصاری، اولین زن گردشگر فضا و اولین فضانورد ایرانیه که به فضا سفر کرد. اون توی مسیر رسیدن به هدفش با چالش‌های زیادی روبه‌رو شد، اما هیچ‌وقت رؤیای کودکیش رو فراموش نکرد.
سرانجام فضاپیمای سایوز TMA-9 حامل فرمانده روسی «میخائیل تیورین»، مهندس پرواز «مایکل لوپز الگریا» و انوشه انصاری در صبح دوشنبه، ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۶، از پایگاه فضایی قزاقستان به فضا پرتاب شد و دو روز بعد به ایستگاه فضایی بین‌المللی پیوست.
طوبی آزموده
خانم طوبی آزموده، موسس اولین دبیرستان ملی دخترانه، متولد تهرانه. اون در سال ۱۲۸۶ مدرسه دخترانه ناموس رو تاسیس کرد و تلاش‌هاش برای برپا نگه داشتن این دبستان و دبیرستان تا ۳۰ سال ادامه داشت. بعد از مرگش امتیاز این دبیرستان به برادرزاده‌اش واگذار شد.
خانم ظفردخت اردلان
خانم اردلان اولین زنیه که به عنوان نماینده اصلی ایران توی کمیسیون وضع زنان در سازمان ملل متحد معرفی شد. اون در رشته حقوق دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد و در پایان این دوره به سوئیس رفت و دکترای علوم اجتماعی گرفت. ظفردخت تالیفات مختلفی در رشته ادبیات داره و توی سال ۱۳۳۷ به عنوان ناظر در کمیسیون وضع زن در ژنو حضور پیدا کرد.
پروین اعتصامی
پروین اولین کتابدار ایرانی بود و با اینکه به عنوان شاعر نامدار شناخته شده، اما به عنوان اولین کتابدار زن نیز ثبت شده.
مرجان جهانگیری
خانم جهانگیری که در سال ۱۹۸۸ در بریتانیا فارغ التحصیل شد، تحصیلاتش رو در حوزه قلب ادامه داد و به عنوان اولین جراح زن قلب در اروپا شناخته شد.
فرخنده صادق و لاله کشاورز نیز اولین زنانی هستن که توی سال 1384 قله اورست رو فتح کردن.
آیا روز جهانی مرد هم داریم؟
بله، ۱۹ نوامبر، اما این روز فقط از دههٔ ۱۹۹۰ به این مناسبت انتخاب شده و هنوز سازمان ملل متحد اونو به رسمیت نشناخته. مردم در بیش از ۶۰ کشور جهان از جمله بریتانیا اون رو جشن می‌گیرن. از اهداف این روز میشه به"توجه به سلامت پسران و مردان، بهبود روابط جنسی، ترویج برابری جنسیتی و تشویق نقش و الگوی مثبت مردانه" اشاره کرد.
این روزها اول یک اثر نوشته میشه و بعد از انتشار تازه نقل محافل میشه، در گذشته روال برعکس بود. اول داستانها نسل‌اندرنسل به طور شفاهی نقل می‌شدن و بعد از اینکه طی نقل شدن بین مردم محبوبیت پیدا میکردن، نویسنده یا شاعر تصمیم می‌گرفت در قالب متنی ارزنده ماندگاریش رو در تاریخ تثبیت کنه. داستان‌های رستم و سهراب و بیژن و منیژه هم از این قاعده مستنثی نبودن و با اینکه قرن‌ها از سقوط ساسانیان می‌گذشت، داستان‌های فرهنگ مردم اون زمانه هنوز در دل مردم ایران زنده بود.
